Lisez moins, vivez plus!

Φωτογραφία: Miguel Rio Branco

Λατρεμένε μου αναγνώστη,

Δεν θέλω να φανώ κυνικός, αν και φοβάμαι ότι δεν θα το αποφύγω, καθώς αυτό το κουσούρι το έχω από γεννησιμιού μου.
Γεννησιμιού μου είπα και θυμήθηκα ότι γεννήθηκα το 1968, Μάιος δεν ήταν, λίγο νωρίτερα ήταν, ως εκ τούτου τον Μάιο του ’68 κι εγώ τον έζησα ως ζωντανός οργανισμός, έστω και κάποιων μηνών βρέφος. Αναμνήσεις ασφαλώς δεν έχω, αλλά όπως λένε κάποιοι, «πέρασα κι εγώ από το Πολυτεχνείο» - χωρίς βέβαια να ξεκαθαρίζουν εάν ήταν το Μετσόβειο ή το Πολυτεχνείο Κρήτης - έτσι κι εγώ τον Μάιο του ’68 είχα τα μάτια μου ανοικτά. Παρόλα αυτά εκείνη την εποχή δεν βρισκόμουν στο Παρίσι, αλλά στην κούνια μιας μικροαστικής κατοικίας σε κάποια Αθηναϊκή συνοικία.
Στο Παρίσι βρέθηκα αρκετά αργότερα είναι η αλήθεια, για ένα μικρό διάστημα δυστυχώς (στην επόμενη ζωή μου θα μείνω εκεί για πάντα), καθώς όταν εγώ ήμουν εις Παρισίους είχε μεγάλο σουξέ, όχι ο Ντανιέλ κον Μπεντίτ και η παρέα του, αλλά πλέον η Βανέσσα Παραντί!
Pas mal!
Από όλα τα συνθήματα τα οποία μουτζούρωσαν κάποτε τους μνημειακούς τοίχους της Πόλης του Φωτός, εγώ δεν συνάντησα απολύτως κανένα, αν και αυτό το οποίο θα γούσταρα πολύ να δω και να το γράψω κι από πάνω με μεγάλα γράμματα (ακόμα κι έξω από τον εκδοτικό οίκο Hachette που λέει ο λόγος), είναι το: “Lisez moins, vivez plus”, δηλαδή: “Διάβασε λιγότερο, ζήσε περισσότερο”. Αυτό ναι, ήταν ένα ωραίο σύνθημα, με δυνατό περιεχόμενο. Εκείνο όμως το «L'imagination au pouvoir», δηλαδή «Φαντασία στην εξουσία», τι να πω; Μα καλά, μπορεί να μου εξηγήσει κανείς πως είναι δυνατόν να έχει ποτέ φαντασία η εξουσία; Η πολιτική ναι, αυτή χρειάζεται φαντασία, η εξουσία όμως γιατί; Επίσης ο συνδυασμός πολιτικής με εξουσία ίσως κι αυτός να χρειάζεται αρκετή φαντασία, αλλά γιατί η εξουσία και η πολιτική συνδέονται λες και θα πρέπει να φορεθούν απαραιτήτως φούστα-μπλούζα; Η εξουσία είναι εξουσία κι ως εξουσία οφείλει να μην έχει απολύτως καμία φαντασία, παρά μόνο υψηλή τεχνική. Η τεχνική όμως δεν είναι τέχνη κι ως εκ τούτου φαντασία δεν χωρεί, παρά μονάχα γνώση και μαεστρία.
Με άλλα λόγια δηλαδή, είναι σαν λέμε φαντασία στον πληθωρισμό, φαντασία στο κατά κεφαλήν εισόδημα, φαντασία στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και άλλα τέτοια. Οι έννοιες όμως αυτές, όπως και η εξουσία, είναι τόσο στεγνές και αφυδατωμένες, ωσάν τα λιαστά ντοματάκια Σαντορίνης - το γεγονός βέβαια ότι δεν είναι και νόστιμες, είναι ένα θέμα το οποίο δεν θα με απασχολήσει στο παρόν άρθρο, ας αρκεστούμε στο γεγονός ότι η ομοιότητά τους με τα ντοματάκια Σαντορίνης, σταματά στην δυσπεψία την οποία ενίοτε προκαλούν, εφόσον καταναλωθούν σε μεγάλες ή και μικρές ποσότητες.
Τώρα εάν εσύ λατρεμένε μου αναγνώστη νομίζεις ότι εγώ εδώ κάνω προπαγάνδα εναντίον της εξουσίας, μάλλον δεν έχεις καταλάβει το πνεύμα μου κι ως εκ τούτου μπορείς να μεταφερθείς σε κάποιο άλλο blog, για να μην κουραστείς δηλαδή και με τα παρακάτω.

Όπως ανέφερα παραπάνω, το αγαπημένο μου σύνθημα ήταν το «Διάβασε λιγότερο, ζήσε περισσότερο». Σε πολλές στιγμές της ζωής μου το ακολούθησα κατά γράμμα, σιχαινόμουνα ακόμα και Αστερίξ να διαβάσω, αποφάσισα να ζήσω, να ταξιδέψω - αυτό το τελευταίο είναι το φόρτε μου - να αγαπήσω, να αγαπηθώ...
Με λίγα λόγια, έκανα μία δική μου επανάσταση, ακολουθώντας πιστά το πνεύμα και το γράμμα του συνθήματος.
Άλλες πάλι φορές υπέπεσα στο παράπτωμα, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι, να διαβάζω λιγότερο, αλλά όχι για να ζω περισσότερο, αλλά για να δουλεύω και να γράφω περισσότερο, κάτι το οποίο είναι πραγματικά λυπηρό. Βέβαια όταν συνειδητοποίησα ότι το ίδιο πράμα έκανε και η πλειοψηφία, τότε ένιωσα ακόμα χειρότερα, γιατί ακόμα και σε αυτό μου το ελάττωμα δεν υπήρξα πρωτοπόρος και επαναστάτης, αλλά ένας από τους πολλούς, με άλλα λόγια, σκέτη κατάρα για ένα εστέτ!
Το Lisez moins, vivez plus, ήταν λοιπόν ένα ωραίο ρεαλιστικό σύνθημα, μεστό περιεχομένου, αν και ακριβώς επειδή ήταν ρεαλιστικό δεν βρέθηκε σε υψηλές θέσεις του Hall of Fame των Παρισινών συνθημάτων και αυτό πιστεύω ήταν ένα μεγάλο λάθος.

Από τον Μάιο του ’68 - λατρεμένε αναγνώστη όπως παρατηρείς, επιμένω να τον αποκαλώ Μάιο και όχι Μάη - ξεπήδησε ακόμα ένα αγαπημένο σύνθημα: “Soyez réalistes, demandez l'impossible”, δηλαδή, ας είμαστε ρεαλιστές (που έλεγε και ο Βοσκόπουλος), ζητήστε το αδύνατο!
Το αδύνατο!
Μα για να απαιτήσεις το αδύνατο θα πρέπει πρώτα να έχεις κατακτήσει το δυνατό, εκτός και εάν το σύνθημα υπονοούσε ότι το δυνατό το έχεις ήδη κατακτήσει και ως εκ τούτου το αδύνατο θα πρέπει να είναι ο επόμενος στόχος σου. Διαφορετικά το σύνθημα δεν βγάζει νόημα, ή τουλάχιστον εγώ, με το φτωχό, τεχνοκρατικό μου μυαλό δεν το καταλαβαίνω. Από την άλλη βέβαια, για να πω και την αμαρτία μου, ούτε το αδύνατο γνωρίζω και ποιό είναι τελικά και εάν μπορεί να κατακτηθεί, καθώς για να είναι δυνατό να κατακτηθεί το αδύνατο, τότε σε καμία περίπτωση δεν είναι αδύνατο, αλλά αντιθέτως είναι λίγο ή περισσότερο δυνατό. Κουλουβάχατα!

Δεν ξέρω εάν τελικά, αυτός ο συνωστισμός σκέψεων οδηγεί πουθενά, αλλά η ουσία είναι ότι για να έχει ένα σύνθημα, έστω μια κάποια πιθανότητα επιτυχίας, θα πρέπει, εκτός από την σχετική φιλοσοφία marketing, να διαθέτει και το ανάλογο περιεχόμενο, διαφορετικά μόνο με το marketing, ή μόνο με το περιεχόμενο (βλ. παραπάνω το «διάβασε λιγότερο, ζήσε περισσότερο» και θα καταλάβεις), το προϊόν είτε δεν θα πωληθεί και θα παραμείνει στο ράφι να σκονίζεται, είτε ακόμα και εάν πωληθεί ευκαιριακά, σίγουρα δεν θα το προτιμήσει για πολύ καιρό ακόμα ο καταναλωτής.
Η αγορά πληρώνει τις αστοχίες και ως εκ τούτου όσοι καταπιάνονται με αυτή θα πρέπει να είναι σε θέση να παίξουν και με τους όρους της.

Τελικά, μετά από αυτή την αλλοπρόσαλλη ανάλυση, σε αυτό το οποίο καταλήγω είναι ότι η αγορά και η επανάσταση είναι δύο έννοιες οι οποίες συμπληρώνουν η μία την άλλη. Αγορά χωρίς ανανέωση, χωρίς επαναστατικά προϊόντα είναι σαν μια επανάσταση χωρίς φαντασία και επανάσταση χωρίς φαντασία και ουσιαστικό ρεαλιστικό περιεχόμενο είναι ένα προϊόν προορισμένο να έχει βίο βραχύ, κι όταν λέω περιεχόμενο δεν εννοώ βέβαια το «διεκδίκησε το αδύνατο», γιατί απλά το αδύνατο δεν έχει κανένα απολύτως περιεχόμενο, αυτό παραμένει απλά μια εύηχη λεκτική κατασκευή, ικανή να υποστηρίξει ένα οικοδόμημα, το οποίο όμως στηρίζεται μάλλον σε πήλινα θεμέλια, παρά τα αρχικά ευφάνταστα σχέδια κατασκευής.
Το marketing και στις δύο περιπτώσεις μπορεί ευκαιριακά να βοηθήσει, σε καμία περίπτωση όμως δεν θα μπορέσει να καλύψει τις αδυναμίες για πολύ.

Να λοιπόν γιατί οι επαναστάσεις δεν πετυχαίνουν τελικά.
Πρώτον, γιατί διογκώνουν και υπερτονίζουν την αξία των συνθημάτων και δεύτερον, γιατί ο καλός ο επαναστάτης, ο διαβασμένος και ο έξυπνος θα πρέπει πάνω από όλα να είναι και ολίγον καπιταλιστής και δυστυχώς δεν είναι, τουλάχιστον στην αρχή, γιατί μετά έχω άλλες απόψεις.
Εάν βέβαια τώρα λατρεμένε μου αναγνώστη με ρωτήσεις: “και εάν γλυκαθεί και του αρέσει ο καπιταλισμός, πως θα κάνει επανάσταση;”, τότε μπορώ να υποθέσω ότι δεν διάβασες προσεκτικά το παραπάνω άρθρο - γεγονός το οποίο μάλλον σε τιμά - και σε προτρέπω σε μια εκ νέου επαναστατική ανάγνωση, εφόσον ασφαλώς το επιτρέπουν οι επαναστατικές σου αντοχές.
Πριν όμως, λατρεμένε αναγνώστη, αποφασίσεις το απονενοημένο, σκέψου ξανά εκείνο το ωραίο Παρισινό σύνθημα σαράντα χρόνια πριν:
«Lisez moins, vivez plus»...«διάβασε λιγότερο, ζήσε περισσότερο» και πράξε τα δέοντα...


Με αγωνιστικούς χαιρετισμούς

Τζων Μπόης