Η Μετάφραση

Κάπως έτσι στην αυγή του 2011, σκέφτομαι ότι όσο κι αν χανόμαστε στη μετάφραση, τελικά (;) κάπως κουτσά στραβά βγάζουμε κάποιο νόημα. Πότε έτσι και πότε αλλιώς μια ζωή χιλιοπαιγμένοι ρόλοι, να μεταφράζεις τη σκηνή πότε δραματικά και πότε κωμικά, προσωπικά ο καλύτερος ρόλος μου ο Γουντιαλλενικός, κάποτε αυτό ήταν κάπως παρεξηγήσιμο (τι ξέρουν τώρα αυτοί από πνεύμα), αλλά καθώς μπαίνουμε πλέον στα χρόνια, είναι σαν να ακούω να λένε, «μμμμ, μα πόσο γούστο έχετε», σεξουαλική ως παρατήρηση (με πιάνεις φαντάζομαι).

Θα δηλώσω ανερυθρίαστα ότι είχα την τύχη - για αυτό τολμώ ακόμα να τα λέω αυτά - να έχω κάνει μάλλον πολλά μέχρι εδώ και ίσως κάποια από εκείνα που θα έπρεπε να γίνουν αργότερα, άλλο βέβαια αν τελικά δεν έκανα και κάποια από εκείνα που θα έπρεπε να κάνω στην ώρα τους (αλλά ποτέ δεν είναι αργά), χαμένος στη μετάφραση ώρες ώρες, συλλαμβάνω τον εαυτό μου να χαίρεται, ίσως και αφελώς, όπως η εξ αγχιστείας θεία Κούλα από το Κυριακούλα, εκ Κιλκίς, με μονίμως ξέπλεκα μαλλιά σαν την Αστέρω στο λαγγάδι, η οποία κάθε φορά που τέλειωνε ένα σεμεδάκι με κλωστές ντεμισέ και το έβαζε, άλλοτε πάνω σ΄ένα ραδιόφωνο παγκοσμίου λήψεως κι άλλοτε πάνω στο σκρίνιο με τα σκαλιστά ποτήρια της προίκας της, έβγαζε ένα ξερό και απόκοσμο επιφώνημα χαράς, σαν φελλός που πετάγεται απότομα από το μπουκάλι, καμαρώνοντας σαν παγόνι για την στυλιστική αναβάθμιση του σπιτιού της, έτσι λοιπόν κι εγώ - ομολογώ με μια δόση αφελούς μελό αμερικανιάς - αισθάνομαι βαθιά αυτή την τρυφερή, ζεστή και ανεπιτήδευτη χαρά μιας ζωής επιτηδευμένα περίπλοκης που δεν βαλτώνει, αλλά ρέει όπως το πηχτό μέλι πάνω στο ψωμί, αργά, γλυκά και πολλές φορές και άκρως ηδονικά, ακόμα κι όταν αυτό το μέλι ζαχαρώνει και γίνεται δυσάρεστο στη γεύση, μια ζωή που ελίσσεται σαν τρελή μηχανή μεγάλου κυβισμού ανάμεσα στα αυτοκίνητα της Αττικής Οδού…

Βέβαια, για να πω και τη μαύρη μου αλήθεια, πίσω από όλα αυτά κρύβεται ένα αδιόρατο παράπονο για πράγματα που δεν έγιναν, ή που δεν μεταφράστηκαν σωστά, όπως για παράδειγμα να γραφτώ στην κλαδική του ΠΑΣΟΚ και να περάσω μια εικοασετία χαρισάμενη, μετά να ακολουθήσω είτε το νέο-φιλελεύθερο, είτε το οικολογικό ρεύμα, που έγιναν στην πορεία και πιο trendy, να αλλάξω δέρμα σαν το φίδι, να δικτυωθώ με την ρευστή ιντερνετική κοινότητα, να ανοίξω λογαριασμό στο f/b, ή καλύτερα στο twitter και να ανακοινώνω κάθε τόσο πότε πάω για κατούρημα και πότε ξύνω το αφτί μου, ή να σκηνοθετήσω κι εγώ βρε αδερφέ, όχι απλά τις ασήμαντες λεπτομέρειες της ζωής μου - οι σημαντικές σκηνοθετούνται πάντα από πιο έμπειρο σκηνοθέτη ερήμην μας - αλλά να παίξω πιο ενεργά το ρόλο μου πάνω στο σανίδι, βλέπεις όμως ήταν τα φώτα της ράμπας που με θάμπωναν, άσε που φοβόμουν και το αμφίβολο χειροκρότημα....

Χαμένος στη μετάφραση…τελικά όχι και τόσο άσχημα…μοιάζει σαν μια βόλτα στο αποδομημένο από ελπίδα ιστορικό κέντρο της Αθήνας, στακάτος δηλαδή βηματισμός πάνω σε ρευστό δρόμο-άμμο θαλάσσης, να ακούς αυτόν τον εκνευριστικά χαριτωμένο ήχο από τις ρακέτες, τακ τουκ και το ανεπαίσθητο κροτάλισμα του κάβουρα πάνω στα βραχάκια, την ώρα που τα κομπρεσέρ ξεκοιλίαζουν το κράσπεδο, να προσπαθείς να σταθεροποιήσεις το βήμα σου πάνω στο γλιτσιασμένο χιόνι της Ομόνοιας που περιμένεις χρόνια να πέσει από τον Αττικό ουρανό, να συνεχίζεις να ελπίζεις και να μην χάνεις το κουράγιο σου, ενώ όλα μοιάζουν τόσο προβλέψιμα και προδιαγεραμμένα, θα μπορούσες να τα πεις ακόμα και σκατά, σαν μια λαϊκή απογευματινή στο Δελφινάριο, με την εξ αγχιστείας θεία Κούλα εκ Κιλκίς, και τις φιλενάδες της, την ώρα που ξεκαρδίζονται στο γέλιο με τα αστεία του Σεφερλή, ενώ εσύ τρίβεις αμήχανα στα ιδρωμένα χέρια σου το απόκομμα του εισιτηρίου, όλα τόσο αμήχανα, όμως εσύ να συνεχίζεις να χαίρεσαι με τη θεία Κούλα που χαίρεται καθώς σε βλέπει να χαίρεσαι που τη βλέπεις να χαίρεται, να σε ραπίζει ένα κύμα χαζοχαρούμενης διάθεσης, ακούγοντας αυτό το ελπιδοφόρα γάργαρο γέλιο που κροταλίζει στα αφτιά σου, να προσπαθείς να μεταφράσεις τη σκηνή με όρους και τεχνικές που σου έχουν μάθει χρόνια τώρα, μαζί με ένα κοινό που λειτουργεί με διαφορετικούς κώδικες και λεξικά μετάφρασης....όμως ποιός ξέρει, ίσως κάποια στιγμή να συναντηθούμε όλοι, έστω και στον επίλογο...

Χαμένοι στην μετάφραση οι περισσότεροι, σε μια προσπάθεια να ξορκίσεις το κακό με ενέσεις αισιοδοξίας, με διάθεση μικρού σκανδαλιάρικου παιδιού που πατάει ένα ένα τα κουδούνια της πολυκατοικίας και ύστερα χάνεται ανάμεσα στα φώτα της πόλης χαμογελώντας πονηρά, γιατί φυσικά έχεις ακόμα το ψυγείο σου γεμάτο και σε παίρνει να τα λες αυτά, ειδάλως κόψε δυό κιλά σπάλα αισιοδοξία και χόρτασε το στομάχι σου, αλλά όσο κι αν σιχαίνεσαι κάποιες πατρικές νουθεσίες και αποφθέγματα κι από μέσα σου σκέφτεσαι, μα πόσο παπάρας μπορεί να είναι κάποιος που μιλάει εκ του ασφαλούς και πουλάει χύμα ελπίδα, τελικά εκεί είναι η μαγκιά, φτάνει να συντηρείς αυτή την φάνκυ, ισοπεδωτική δύναμη να στέκεσαι όρθιος και να μπορείς να παρασύρεις, να κάνεις τους άλλους - ακόμα κι εκείνους που έχουν μάθει να μεμψιμοιρούν και να κατεβάζουν το κεφάλι, δικαίως ή αδίκως - να διαβάζουν τη δική σου μετάφραση, να συνεχίζουν εκεί από όπου εσύ αρχίζεις, αλλά και να προσθέτουν λόγια εκεί όπου εσύ χάνεσαι....

…κάτι σαν την εξ αγχιστείας θεία Κούλα εκ Κιλκίς, η οποία σε πείσμα των μοντέρνων στυλιστικών προσταγών, πλέκει ακόμα σεμεδάκια - τώρα βέβαια τα βάζει πάνω στην LCD - βγάζοντας ακόμα εκείνη την απόκοσμη, αλλά ακόμα διάφανη σαν κρύσταλλο ιαχή ικανοποίησης για την στυλιστική αναβάθμιση του χώρου της, κατακλυσμένη από τη χαρά της δικής της μετάφρασης πάνω στο ήδη γνωστό και χιλιοπαιγμένο έργο, πληκτικά αισιόδοξη, τρυφερά ελπιδοφόρα - ίσως να φταίει το Αλτσχάιμερ, ίσως ακόμα γιατί η θεία Κούλα γέρασε και δεν την παίρνει παρά να ελπίζει - θα συνεχίζει να πλέκει τα περίτεχνα σεμεδάκια της εις τους αιώνας των αιώνων, ίσως γιατί η εξ αγχιστείας θεία Κούλα εκ Κιλκίς, μας κλείνει πονηρά το μάτι, ελπίζοντας ότι τα σεμεδάκια της μπορεί κάποια στιγμή να έρθουν στη μόδα και πάλι…