Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013

Ζούμε μέσα σε ένα όνειρο που τρίζει...



Ήταν κάπου στις αρχές κάποιας παλαιότερης δεκαετίας, Σεπτέμβρης μήνας, πρώτη μέρα στο σχολείο.
Οι διακοπές είχαν τελειώσει και εγώ τις είχα χορτάσει μένοντας σχεδόν δυο μήνες στο σπίτι των παππούδων κοντά στη θάλασσα, κάθε μέρα μπάνιο, όλη μέρα στον ήλιο.

Μετά από εκείνο το καλοκαίρι, η πρώτη μου επαφή με το σχολείο αποδείχτηκε κάπως δυσάρεστη.
Μεταξύ των παιδιών εκείνων, μάλλον θα έπρεπε να ήμουν το πιο μελαχρινό, ο καλοκαιρινός ήλιος με είχε κάνει μαυροτσούκαλο. Εκείνη την πρώτη ημέρα στο σχολείο, προφανώς η δασκάλα έβγαλε το χρωματολόγιο από την τσάντα της και σκανάροντας πρόσωπα, έκρινε ότι η δική μου απόχρωση δεν ταίριαζε και τόσο με τις αποχρώσεις των υπολοίπων (λες και ζούσα μεταξύ κατάξανθων Νορβηγών κι όχι Ελλήνων) και κρίνοντας από το ηλιοκαμένο μου δέρμα, με έβαλε να κάτσω στο τελευταίο θρανίο μόνο μου.
Μετά από λίγη ώρα γύρισα στο σπίτι κλαίγοντας.
Όταν την επόμενη ημέρα η μητέρα μου ρώτησε τη δασκάλα για ποιο ακριβώς λόγο αποφάσισε να με απομονώσει, η απάντηση ήταν ότι με είχε περάσει για αλλοδαπό, ίσως και για τσιγγανάκι. Mέχρι τότε το να είσαι κάτι τέτοιο δεν ήξερα τι ήταν, αμέσως όμως στο παιδικό μυαλό μου φάνταζε σαν κάτι εγκληματικό.
Μετά από χρόνια αντιλήφθηκα σε ποια ακριβώς διαδικασία είχε μπει η μητέρα μου για να πείσει τη δασκάλα ότι είμαι ελληνόπουλο - κάποτε την κατηγόρησα που μπήκε σε αυτό τον κόπο - να πείσει εκείνη την ανόητη γυναίκα που θα αναλάμβανε να εκπαιδεύσει παιδικές ψυχές, ότι ήμουνα ένα παιδί όπως τα άλλα κι ότι ακόμα κι αν ήμουνα τσιγγάνος, αλλοδαπός, από μικτή οικογένεια, ή δεν ξέρω κι εγώ τι, θα έπρεπε να είχα την ίδια ακριβώς αντιμετώπιση με τα υπόλοιπα παιδιά, η μητέρα μου έπρεπε να εξηγήσει πως τα μελαχρινά παιδάκια όταν κάθονται στον ήλιο το καλοκαίρι μαυρίζουν, σε σχέση με τα λιγότερο μελαχρινά που δεν μαυρίζουν και τόσο, έπρεπε δηλαδή να εξηγήσει τα αυτονόητα!  
Το θέμα λύθηκε  εν τη γεννέσει του. Εγώ έκανα αμέσως φιλίες με τα άλλα παιδιά, οι καλύτεροι φίλοι μου αποδείχτηκαν ο Νίκος, ένα παιδάκι με καταγάλανα μάτια και ξανθά μαλλιά, με το οποίο καθόμασταν στο ίδιο θρανίο μέχρι που τελειώσαμε το Δημοτικό και ο Στέφανος, ο οποίος μετά από πολλά χρόνια κι ενώ πλέον βρισκόμασταν ήδη στο Λύκειο μου εκμυστηρεύτηκε ότι καταγόταν από οικογένεια Ευαγγελιστών, αλλά το κρατούσε κρυφό για να μην απομονωθεί κοινωνικά, αναγκαζόμενος τόσα χρόνια να ακολουθεί το Ορθόδοξο τελετουργικό της προσευχής και του εκκλησιασμού στο σχολείο.

Αεγότερα, το περιστατικό εκείνο το είδα ως αστείο, τα χαρτιά μου έλεγαν "Έλληνας Ορθόδοξος", άρα υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να ενταχθώ μέσα στην κοινωνία, τουλάχιστον με βάση τα τυπικά μου χαρακτηριστικά.
Αν όμως ήμουνα Τσιγγάνος, αν ήμουνα αλλοδαπός, αν ήμουνα Ευαγγελιστής, αν ήμουνα οτιδήποτε άλλο εκτός από το να είμαι Έλληνας Ορθόδοξος, μάλλον θα είχα πρόβλημα.
Στην πορεία της ζωής μου, έπεσα πάνω σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι - εφόσον είχαν τη δυνατότητα - προσπάθησαν να κρύψουν αυτό που είναι, αυτό που πιστεύουν, αυτό που νιώθουν, προκειμένου να ενταχθούν μέσα στο σώμα της Ελληνικής κοινωνίας. Αλβανοί που "βαφτίστηκαν" Βορειοηπειρώτες, Ρώσοι που προσποιήθηκαν τους ομοεθνείς εκ Πόντου, αλλόθρησκοι που έκρυψαν τη θρησκευτική τους πεποίθηση, ομοφυλόφιλοι που κρύφτηκαν επιμελώς και φόρεσαν μια άλλη ζωή, όσοι μπόρεσαν το έκαναν, οι άλλοι το πάλεψαν και το παλεύουν σε έναν μάλλον άνισο αγώνα αποδοχής της διαφορετικότητας τους. Τελικά, αυτή η διαφορετικότητα είναι μια πολύ περίεργη έννοια. Ποιος όμως είναι ίδιος με τον άλλον, ποιος από όλους μας δεν είναι διαφορετικός και γιατί η δική σου διαφορετικότητα να είναι ανώτερη και πιο ισχυρή απο τη δική μου.

Το DNA μας δεν το επιλέγουμε, δεν επιλέγουμε εάν θα γεννηθούμε σκουρόχρωμοι, ανοιχτόχρωμοι, αν θα έχουμε γαλανά, πράσινα, ή σκούρα μάτια, δεν επιλέγουμε εάν θα έχουμε μεγάλη ή μικρή μύτη, πρόσωπο στρογγυλό ή ωοειδές, δεν επιλέγουμε σε ποιο τόπο θα δούμε το πρώτο φως της ζωής.
Επιλέγουμε όλα τα άλλα, τον σύντροφό μας, το επάγγελμά μας, τον τόπο που θα ζήσουμε, τους φίλους μας, το θρήσκευμά μας, επιλέγουμε - εφόσον το μπορούμε (και γιατί να μην το μπορούμε) - τη ζωή που θέλουμε, ή τη ζωή που αντέχουμε να κάνουμε.
Η θεωρία λέει ότι θα πρέπει να κρινόμαστε με βάση μόνο τις επιλογές μας κι όχι με βάση τα κληρονομικά μας χαρακτηριστικά. Αυτό είναι το αυτονόητο, αλλά αυτονόητο για ποιον τελικά; Μήπως το αυτονόητο είναι παράλληλα και δυσνόητο;

Δεν θέλω να είμαι αφοριστικός. Το άρθρο αυτό δεν το γράφω υψώνοντας το δάχτυλο με σκοπό να μιλήσω καταγγελτικά, ο ρόλος του δημοσίου κατήγορου δεν μου ταιριάζει. Αν πρέπει κάποιος να σηκώσει το χέρι είναι για να δράσει, για να υποδείξει, για να εκπαιδεύσει κι όχι για να καταδείξει απλά, για να καταστείλει, ή για να τιμωρήσει. Ρομαντική άποψη; Μπορεί.
Η Ελληνική κοινωνία, κάποιες δεκαετίες πιο πριν, ήταν αρκετά εσωστρεφής, απαίδευτη, φοβική, τα ταξίδια ήταν σπάνια, οι επαφές με ξένους λίγες και ιδίως με μετανάστες, η Ελλάδα δεν ήταν χώρα υποδοχής μεταναστών, ήταν χώρα εξαγωγής ψυχών, η χώρα είχε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να ομογενοποιήσει φυλετικές και θρησκευτικές ομάδες που κατοικούσαν πιο πριν σε αυτόν τον τόπο, κάτω από την ομπρέλα της Ελληνικότητας και της Ορθοδοξίας.
Σήμερα είναι αλλιώς.
Έχουμε ταξιδέψει, έχουμε δεχτεί επιρροές από φυλές, από λαούς, από ανθρώπους που επέλεξαν από ανάγκη, ή μη, να ζήσουν ανάμεσά μας, τα μάτια μας έχουν δει κάτι περισσότερο από όσα έβλεπαν τα μάτια εκείνων των ανθρώπων κάποιες δεκαετίες πιο πριν. Πλέον έχουμε την πολυτέλεια να κερδίσουμε από την επαφή μας με τους άλλους, ποια άλλη πολυτέλεια μας έχει απομείνει πλέον σε αυτόν τον τόπο; 
Ουδείς μας έχρισε θεματοφύλακες κάποιου DNA, δεν το έχω δει αυτό κάπου γραμμένο, το χωράφι στο οποίο ζούμε δεν μας ανήκει, δεν κατέχουμε τους τίτλους ιδιοκτησίας του, ουδείς είναι μόνιμος εδώ, είμαστε όλοι φιλοξενούμενοι σε ξένο σπίτι, περαστικοί, νομάδες κι εκείνοι με την σκούρα επιδερμίδα κι εκείνοι με την ανοιχτόχρωμη, όλοι μας κάποτε από κάπου ήρθαμε σε τούτα τα μέρη και αναμιχθήκαμε μεταξύ μας, κάναμε οικογένειες, κάναμε παιδιά, ζήσαμε τις ζωές μας, όπως μπορούσαμε, όπως θέλαμε, όπως αντέχαμε, αφομοιωθήκαμε, κερδίσαμε ο ένας από τον άλλον, σήμερα η μνήμη της μακρινής καταγωγής του καθενός έχει πλέον σβηστεί...     

Πριν από ένα χρόνο συνάντησα τυχαία τον Νίκο, εκείνον τον γαλανομάτη, ξανθό μου συμμαθητή μου στο Δημοτικό. Ο Νίκος δεν τα έχει πάει και τόσα καλά στη ζωή του, δεν έκανε σωστές επιλογές, τα γαλανά του μάτια, η ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα του και το γεγονός ότι είναι Έλληνας Ορθόδοξος, δεν τον βοήθησαν όπως φαίνεται και τόσο πολύ…


23 σχόλια:

CsLaKoNaS είπε...

Ουδείς μας έχρισε θεματοφύλακες κάποιου DNA, [...] το χωράφι στο οποίο ζούμε δεν μας ανήκει, δεν κατέχουμε τους τίτλους ιδιοκτησίας του, ουδείς είναι μόνιμος εδώ.

Τι σχέση έχει ο θεματοφύλακας του DNA...η έννοια της ιδιοκτηρίας...το πεπερασμένο της ύπαρξής μας;

Δεν το κατάλαβα αυτό.

scarlett είπε...

Καλημερα Τζων Μποη !

Δυστυχώς ο ρατσισμος που αναφερεις στο κειμενο σου δεν ειναι κατι καινουριο ουτε και αποκλειστικο φαινομενο της ελληνικης κοινωνιας.
Υπαρχει παντου.
Εσυ μπορει να πηρες μονο μια μικρη ιδεα του, για το ποσο αδικος και ταπεινωτικος (χωρις μαλιστα να φερεις καμια ευθυνη) μπορει να ειναι, αλλα οσοι τον βιωνουν πραγματικα, απλα δεν εχουν τις ιδιες ευκαιριες, τα ιδια προνομια με τους αλλους.
Νιωθουν και ειναι παιδια ενος κατωτερου Θεου

Για τι πραγμα να προσπαθησεις οταν σου κοβουνε απο την αρχη τα φτερα και σου κλεινουν ολες τις πορτες ;

Στην ελληνικη κοινωνια θα ελεγα πως ειναι πιο εντονος ο ρατσισμος απ'ότι σε αλλες δυτικες κοινωνιες της Ευρωπης, ισως επειδη παραμενουμε βαθια συντηρητικοι, ίσως επειδη φοβομαστε γενικως το ξενο (ειδικα οταν εχει οικονομικες αναγκες), αλλα και απο ενα αισθημα ανωτεροτητας της φυλης

Για τον ξανθο φιλο σου το Νικο, η επιτυχια του στη ζωη εξαρτιοταν βασικα απο τον ιδιο, για οσους ομως ζουνε στο περιθωριο μιας κοινωνιας,ειναι ελαχιστες οι πιθανοτητες να μπορεσουν να ξεφυγουν απο το γκετο που ζουν.

scalidi είπε...

Παιδεία και γνώση εξευγενίζουν όχι μόνο τη σκέψη και τα αισθήματά μας, αλλά κάνουν την ζωή μας πολύχρωμη... :)

thinks είπε...

Αυτό είναι αλήθεια μια ανθρώπινη πραγματικότητα παντού, ορατή και αισθητή με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Εγώ έχω ακούσει από Ιρλανδο-Αμερικανίδα, στον χώρο εργασίας, ότι "δεν είμαι λευκός, είμαι Έλληνας" (Στο μπλογκ μου, 2010, Μάρτιος, " Δέρμα, Επιδερμίδα και πετσί"). Στην Ελλάδα πολύ σωστά το προσδιορίζεις ως παράγωγο επίσης του ότι η κοινωνία "ήταν αρκετά εσωστρεφής, απαίδευτη, φοβική, τα ταξίδια ήταν σπάνια, οι επαφές με ξένους λίγες και ιδίως με μετανάστες, η Ελλάδα δεν ήταν χώρα υποδοχής μεταναστών". Σε αυτό θα προσθέσω και κάτι άλλο που λένε πολλοί ξένοι για τους Έλληνες, ότι δηλαδή οι Έλληνες έχουν γενικά ένα περίεργο δυαδικό κόμπλεξ ανωτερότητας-κατωτερότητας, πολύ ιδιόρρυθμο...

Συμφωνώ απόλυτα και για τους Έλληνες γενικά (αλλά και για όποιον λαό "πάει εκεί" με τον δικό του τρόπο), ότι κανείς δεν μας όρισε θεματοφύλακες, κληρονόμους ή ιδιοκτήτες του DNA των ανθρώπων και πολιτισμών που έζησαν πριν χιλιάδες χρόνια στην γεωγραφική περιοχή όπου ζούμε σήμερα, και τώρα πολλοί Έλληνες τους παίρνουν κάτω από την μασχάλη σαν προσωπικούς παππούδες και γιαγιάδες. Η γεωγραφική περιοχή, το χωράφι, όπου ζει το σημερινό συνονθύλευμα είναι το ίδιο από γεωλογικούς αιώνες, αλλά τα ζωντανά πάνω του μετακινούνται, αναμειγνύονται, αλλάζουν... και στο τέλος η κάθε Γη ανήκει σ' αυτόν που την διεκδικεί όσο μπορεί να την κρατήσει και δι' ισχύος αλλά και ηθικά...

Τελικά δεν είναι η επιδερμίδα ή το χρώμα των ματιών ή η θρησκεία που βοηθάν, αλλά το τι έχει μέσα της η ψυχή και ο νους ενός ανθρώπου. Είναι κρίμα όταν η ψυχή και ο νους επηρεάζονται από την γνώμη των άλλων για το δέρμα και την θρησκεία...

Καλή Κυριακή!

Τζων Μπόης είπε...

Καταρχήν καλησπέρα σε όλους. Απαντώ κάπως αργοπορημένα.

Λάκωνα, καλώς σε ξαναβρίσκω εδώ.
Τι είναι όμως αυτό που δεν καταλαβαίνεις;
Προφανώς ξεκινάς με τη θεώρηση ότι οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το πεπερασμένο της ύπαρξής τους.
Σε μερικούς συμβαίνει αυτό.
Τι συμπέρασμα βγάζεις όμως όταν ακούς ή διαβάζεις ότι αδέρφια σκοτώθηκαν μεταξύ τους για μισό κομμάτι γης, ή επειδή ο ένας καταπάτησε τον χώρο του άλλου;
Την απάντηση τη δίνει παρακάτω ο Δημήτρης.
Μερικοί έχουν πιστέψει ότι αποτελούν τους κληρονόμους του dna της φυλής και έχουν χρήσει τους εαυτούς τους προστάτες της γης στην οποία κατοικούν.
Φιλοξενούμενοι είμαστε όλοι, όταν το καταλάβουμε τότε θα αντιληφθούμε και το πεπερασμένο της υπάρξής μας.

Τζων Μπόης είπε...

Καλησπέρα Scarlett,

Δεν ήταν γκέτο η ελληνική κοινωνία, φοβική ήταν, τώρα γκετοποιούμαστε με ότι συνεπάγεται αυτό.
Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, πάντα ένιωθα μεγαλύτερη συμπάθεια για τους γηγενείς "διαφορετικούς", π.χ. αθίγγανους, ή Έλληνες μουσουλμάνους. Αυτοί γεννήθηκαν εδώ και γκετοποιήθηκαν από τη γέννησή τους, οι υπόλοιποι που ήρθαν εδώ είχαν θεωρητικά μια δυνατότητα να ζήσουν σε μια άλλη, πιο ανοικτή κοινωνία από τη δική μας.
Το θέμα δεν είναι μόνο η αίσθηση ανωτερότητας που έχει ο Έλληνας, εδώ ρατσιστικά αντιμετωπίζονται ακόμα και ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, λες κι όλοι αυτοί είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού.

Τζων Μπόης είπε...

Σταυρούλα, κάτσε να δεις πόσο όμορφα θα κυλίσουν τα πράγματα με την κατάντια που έχει πάρει η παιδεία μας, αν ότι συμβαίνει σήμερα είναι το αποτέλεσμα της ανάπηρης παιδείας του χτες, σκέψου τι θα συμβεί αύριο....

Τζων Μπόης είπε...

Δημήτρη, απλά σκέφτομαι την όψη ενός ανεγκέφαλου ρατσιστή που θα σε άκουγε να του τα λες έτσι, με τον μειλίχιο τρόπο σου...
Κάποτε προσπάθησα κι εγώ ο αφελής να κάνω κουβέντα ανάλογου ύφους και με προπηλάκισαν, φαντάσου να ήμουν και πιο επιθετικός...

thinks είπε...

Έχω βρει πάντως μια διαφορά σημαντική και περίεργη. Ο ξένος ρατσιστής ως επί το πλείστο ξέρει ότι είναι ρατσιστής και σε μερικές περιπτώσεις είναι περήφανος γι' αυτό. Ο Έλληνας ρατσιστής ειλικρινά δεν ξέρει, δεν έχει ιδέα, ότι είναι ρατσιστής (και αυτό είναι τρισχειρότερο... Ο ρατσισμός στην Ελλάδα, ως εκ τούτου είναι κοντά στο 70-90% ΄έναντι του 20%-60% αλλού στην δύση...

Επίσης ο Έλληνας πιστεύει ότι είναι ανώτερος από όλους τους άλλους, πολλαπλασιάζοντας στον κύβο την επιρροή της Αρχαίας Ελλάδας στον πολιτισμό και μειώνοντας όλους τους άλλους αρχαίους πολιτισμούς. Και, ο μέσος Έλληνας πιστεύει ότι όλοι οι άλλοι λαοί τον νομίζουν κατώτερο, και προσπαθεί συνέχεια κάτι να αποδείξει... Εξ' ου και το ...δυαδικό κόμπλεξ ανωτερότητας-κατωτερότητας :-)

Τζων Μπόης είπε...

Δηλαδή μου λες ότι οι ξένοι είναι περισσότερο ραφιναρισμένοι και συνειδητοποιημένοι ρατσιστές, σε σχέση με τον Έλληνα που είναι πιο ακατέργαστος και brutal.
Ηρέμησα τώρα! :)

thinks είπε...

Ακριβώς!

Ο ξένος, ραφιναρισμένος ρατσιστής, πιστεύει ότι είναι ανώτερος ο ίδιος, ενώ ο Έλληνας ρατσιστής πιστεύει ότι είναι κατώτερος ο άλλος :-)))

Τζων Μπόης είπε...

Αυτοί θα τρελάνουν και ψυχίατρο! :))

CsLaKoNaS είπε...

Λυπάμαι που ακόμα δε μπορώ να καταλάβω την επίθεση στην έννοια της ιδιοκτησίας και το πεπερασμένο της ύπαρξής μας.

Το ότι εγώ είμαι πεπερασμένος σε αυτή τη ζωή δε σημαίνει ότι δε δικαιούμαι, όσο έχω το χρόνο μου εδώ, να παράγω και να κατέχω ιδιοκτησία.

Το χωράφι σήμερα είναι δικό μας και ίσως αύριο να μην είναι, δε σημαίνει ότι τελικά κακώς το θεωρούμε σήμερα δικό μας.

Έτσι δεν είναι;

Τζων Μπόης είπε...

Καλημέρα Λάκωνα,

Πως ακριβώς συμπέρανες ότι γίνεται κάποια επίθεση στην κατοχής ιδιοκτησίας σε σχέση με το πεπερασμένο της ύπαρξής μας;
Προσωπικά είμαι κατά της κατοχής ιδιοκτησίας, αλλά γνωρίζω ότι αυτό είναι οξύμωρο, από τη στιγμή που τα υλικά αγαθά, αν θες και τα άυλα (π.χ. πνευματική ιδιοκτησία, αν κι εδώ χωράει κουβέντα) έχουν κάποιο ιδιοκτήτη, μάλιστα με τη θρησκευτική θεώρηση των πραγμάτων, ανήκουν στον Θεό.
Το δικαίωμα λοιπόν στην κατοχή ιδιοκτησίας είναι σεβαστό, όπως και το δικαίωμα στην προστασία αυτής. Αν όμως ο γείτονας καταπατήσει το χωράφι μου, δεν θα πάρω ένα λοστάρι να του ανοίξω το κεφάλι, ούτε και θα τον πυροβολήσω - όπως έχουμε ξαναζητήσει είμαι εντελώς αντίθετος στην ελεύθερη κατοχή των όπλων - αυτό που μπορώ να κάνω είναι να προστατεύσω την περιουσία μου με νόμιμα μέσα, χωρίς να καταφύγω στην αυτοδικία, ίσως στην αυτοάμυνα εάν αυτό όμως καταστεί αναπότρεπτο. Αυτό βέβαια θα το κάνω εάν όντως κατέχω νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας κι αν κι εγώ με τη σειρά μου απέκτησα το χωράφι εκείνο με νόμιμους τρόπους κι όχι καταπατώντας το, ή έστω αποκτώντας το μέσω της πρακτικής της χρησικτησίας, πολύ δε περισσότερο εάν φιλοξενούμαι σε αυτό.
Το γεγονός όμως ότι εγώ γεννήθηκα εδώ και ονομάζομαι Έλληνας, τι είδους δικαιώματα μου παρέχει ώστε να βάλλομαι εναντίον όσων νομίμως κατοικούν μαζί μου στον ίδιο τόπο και πληρώνουν τους φόρους τους και δεν ακολουθούν εγκληματική συμπεριφορά, αλλά οι οποίοι δεν φέρουν Ελληνική καταγωγή και δεν λογίζονται ως Έλληνες; Τελικά, αυτό το χωράφι σε ποιο βαθμό είναι δικό μου κι όχι και δικό τους; Μήπως αυτό το χωράφι φιλοξενεί κι εμένα όπως κι εκείνους;
Από τη στιγμή που κάποιος επιλέγει έναν τόπο για να ζήσει και ακολουθεί μια έννομη συμπεριφορά, σε ποιο βαθμό εμένα θα πρέπει να με απασχολήσει εάν ήρθε χτες σε αυτό τον τόπο, ενώ οι δικοί μου πρόγονοι κατοικούν εδώ τουλάχιστον τα τελευταία 150 χρόνια που έχω την τύχη να γνωρίζω;
Εάν όμως η συμπεριφορά του οποιοδήποτε, είτε αυτόχθονα (;), είτε του ξένου κινείται έξω από τα όρια της νομιμότητας, είναι εγκληματική ή παραβατική, τότε υπάρχουν (;) οι νόμοι και οι κατάλληλες πολιτικές για να διορθώσουν τα κακώς κείμενα. Πόσο σχέση έχει αυτό όμως με την έννοια της ιδιοκτησίας που μπορεί να αισθάνομαι εγώ επειδή ζω εδώ 150 χρόνια;

Πριν από μερικά χρόνια ένας Αμερικάνος γνωστός μου, είχε εντυπωσιαστεί με τα ελληνικά σπίτια, με τον τρόπο που τα χτίζουμε, με τις βαριές τσιμεντένιες κατασκευές μας. Του ανέφερα ότι τα σπίτια μας τα φτιάχνουμε έτσι επειδή ο τόπος είναι σεισμογενής και χρειαζόμαστε βαριές κατασκευές για να προστατευτούμε. Μετά από χρόνια κατάλαβα ότι σε αυτόν τον τόπο, ίσως να μην είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Σκέψου το πάθος του Έλληνα για κατοχή ακίνητης περιουσίας, εάν αυτό δεν είναι εμμονή με την ιδέα της ιδιοκτησίας της ακίνητης περιουσίας, που προέρχεται από την πεποίθηση της μονιμότητας της ύπαρξής μας και σκέψου και τις οικογενειακές έριδες και τα σκοτώματα για ένα κομμάτι, ακόμα και άγονης γης, γεμάτης από πέτρες και ξερολιθιές, τότε δεν γνωρίζω τι άλλο θα μπορούσε να είναι (εκτός εμμονή).

CsLaKoNaS είπε...

Γεια σου ρε Τζων Μπόη.

Νομίζω πως οποιοσδήποτε διάβαζε το :
"το χωράφι στο οποίο ζούμε δεν μας ανήκει, δεν κατέχουμε τους τίτλους ιδιοκτησίας του, ουδείς είναι μόνιμος εδώ"
θα το εκλάμβανε ως επίθεση εναντίον της ατομικής ιδιοκτησίας. Αν κατάλαβα λάθος συγνώμη.

Τι είναι η ιδιοκτησία (πνευματική, υλική κλπ κλπ); Δεν είναι μήπως ο κόπος μας; Το αποτέλεσμα της προσωπικής μας παραγωγής, μέρος του οποίου ανταλλάξαμε με το αποτέλεσμα παραγωγής άλλων συνανθρώπων μας; Μήπως κατά κάποιο τρόπο αντανακλά τη μέχρι τώρα ζωή μας, το παρελθόν μας;

Ακόμα και η κληρονομημένη ιδιοκτησία αντανακλά το παρελθόν εκείνου που ηθελημένα μας την παρείχε.

Η ιδιοκτησία μου είναι ένα μέρος της Ζωής μου (αυτό που έζησα μέχρι τώρα) και ο λόγος που η ατομική ιδιοκτησία είναι σεβαστή και προστατεύεται είναι γιατί ο κύριος της ζωής μου είμαι εγώ. Η ζωή μου (το σώμα και το πνεύμα μου) μου ανήκει!

Προφανώς συμφωνούμε απόλυτα στο ότι αν κάποιος καταπατήσει το χωράφι μου δε θα του την ανάψω. Δε νομίζω ότι συμβαίνει αυτό. Αδέρφια να σκοτώνονται για δυο ελιές είναι σπάνιο αλλά όχι απίθανο. Αιτία όμως του σκοτωμού δεν είναι η έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας.

Αν κάποιος μπει στο σπίτι μου να ληστέψει ή να βιάσει μέλος της οικογένειάς μου, ΘΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΝΑΨΩ! Εσύ μπορείς να μην το κάνεις αυτό, δυστυχώς στην Ελλάδα, είναι πολύ δύσκολο να οπλοφορείς έστω και μέσα στο σπίτι σου.

Συμφωνώ στην ουσία αυτών που λες αν και επιμένω ότι οι διατυπώσεις είναι λίγο επικύνδινες και μπορεί να οδηγήσουν σε αποκλίσεις.

Παράδειγμα:

Γράφεις: "που προέρχεται από την πεποίθηση της μονιμότητας της ύπαρξής μας"

Εγώ θα έγραφα: "που προέρχεται από την ανάγκη για σταθερότητα, σιγουριά και την αίσθηση ότι υπάρχει ένας χώρος όπου νομίζουμε ότι ελέγχουμε την (δυστυχώς τελείως απρόβλεπτη) ζωή μας."

Εσύ μιλάς για μονιμότητα ύπαρξης εγώ μιλάω για την ανάγκη να νιώσουμε ότι ελέγχουμε την ύπαρξή μας...

Διαφέρει λίγο, αλλά διαφέρει.

Τζων Μπόης είπε...

Συμφωνώ ότι οι διατυπώσεις μερικές φορές μπορούν να οδηγήσουν σε παρανοήσεις, αν και πιστεύω ότι οι διατυπώσεις μας αποτελούν πολλές φορές τον καθρέφτη της σκέψης μας.
Την διατύπωση με το χωράφι την πήρες κυριολεκτικά, ενώ εγώ το είπα μεταφορικά.
Βέβαια, αισθάνθηκες ότι κάτι σου χρωστούσα, αλλά δεν θα πληρωθεί σε αυτό το ποστ, μπορεί και σε κανένα, εξαρτάται όμως από το πόσο καλό παιδί θα αποδειχτείς : )

Ασφαλώς και όσα κατέχουμε ή κληρονομήσαμε αντανακλούν τη ζωή μας και τον κόπο τον δικό μας ή και των δικών μας, απλά αυτά μας μιλούν για το χτες και το σήμερα, κι εγώ σου μιλάω για το αύριο, το οποίο κι αυτό είναι μέρος της ζωής, εκείνης που θα έχουμε στο μέλλον. Το δικό μου μέλλον δεν θέλω να καθορίζεται απαραίτητα από όσα κληροδότησα, ή από όσα κάποια στιγμή στη ζωή μου αποφάσισα να κάνω ή να αποκτήσω.
Η ελευθερία - για την οποία έχουμε μιλήσει αρκετά μεταξύ μας κι έχουμε διασταυρώσει και τα πυρά μας - μου παρέχεται όταν αισθάνομαι ότι δεν κουβαλώ βαρίδια, αλλά μονάχα το πνεύμα μου, το οποίο είναι σε τελική ανάλυση και το μόνο περιουσιακό μου στοιχείο. Το σώμα, το πνεύμα, το όποιο ακίνητο διαθέτω θέλω όντως να έχω την αίσθηση ότι το διαθέτω σύμφωνα με τη δική μου βούληση, από τη στιγμή όμως που αυτό το τρίπτυχο το διαθέτεις όπως εσύ νομίζεις, τότε ως ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό το παραχωρείς και σε κάποιον τρίτο. Όταν κάνεις έρωτα το σώμα είναι δικό σου, αλλά το έχεις παραχωρήσει, έστω και για κάποια λεπτά, στον/στην σύντροφό σου, για κάποια λεπτά μάλλον δε σου ανήκει, όταν γράφουμε άρθρα π.χ. εδώ στα blogs, μας ανήκουν κάποια πράγματα όσο τα έχουμε ακόμα στο μυαλό ή στο pc μας, από τη στιγμή που δημοσιεύονται, δεν είμαστε οι απόλυτοι κάτοχοί τους, τα πήρε ο αέρας και τα σκόρπισε, είναι πολύ περίεργο να σκέφτομαι ότι τα έργα του Μπετόβεν ανήκουν στους κληρονόμους τους (για να λαμβάνουν ποσοστά επί των πωλήσεων, ίσως και ναι), αλλά με ποιο δικαίωμα ο κληρονόμος του να απαγορεύσει σε ένα μουσικό να μετατρέψει ένα μουσικό του κομμάτι σε ρυθμό jazz; εάν παραχωρήσω το χωράφι μου σε κάποιον βοσκό για τα πρόβατά του, μπορεί το χωράφι να μου ανήκει ως τίτλο, αλλά η χρήση του ανήκει και στον βοσκό, αυτομάτως γινόμαστε όλοι «συνιδιοκτήτες» κάποιων πραγμάτων.
Όλοι μας αγωνιζόμαστε για την απόκτηση κάποιας σταθερότητας, πολλοί δε και για την μονιμότητα, αυτοί έχουν μια πιο hardcore σκέψη. Θα καταλάβεις όμως - κι αυτό το μαθαίνεις με τα χρόνια - ότι η σιγουριά και η σταθερότητα είναι έννοιες κατά κάποιο τρόπο ασαφείς και διαφορετικές για τον κάθε άνθρωπο.

thinks είπε...

Στην Ιαπωνία που έχουν πιο πολλούς σεισμούς χτίζουν από χαρτί, μετά σκουπίζουν και ξαναχτίζουν στα γρήγορα. Το Αμερικανικό Όνειρο είναι να έχεις δικό σου σπίτι (τα περισσότερα είναι ξύλινα και σήμερα από βινίλιο και κόντρα πλακέ), αλλά όχι το ίδιο σπίτι: Το ίδιο σπίτι μια ζωή θα ήταν σχετική ένδειξη αποτυχίας και στασιμότητας (η οποία στασιμότητα σε άλλες χώρες εννοείται ως σταθερότητα). Τα παιδιά και τα εγγόνια αν δεν μπορούσαν να φτιάξουν δικά τους και να τα αλλάζουν με καλύτερα και 'κείνοι κάθε λίγο θα θεωρούνταν αέρας κοπανιστός ως οντότητες μια που εκεί αξία έχει τι κάνεις εσύ, όχι τι έκανε η οικογένεια από την οποία κατάγεσαι. Εμείς χτίζουμε θηρία με μπετόν αρμέ. Πιο νότια χτίζανε πυραμίδες. Εκ πρώτης όψεως θα το έλεγα σίγουρα εμμονή, αλλά σε προσεκτικότερη ανάλυση ίσως να είναι ένδειξη μεγίστης ανασφάλειας... Και τελικά μπορώ από ιδίας πείρας να πω ότι τα διαμερίσματα μπετόν αρμέ στην Αθήνα, μετά από 40-50 χρόνια γίνονται μυλόπετρες δεμένες στον λαιμό του κληρονόμου που πρέπει να τα συντηρεί σε υποβαθμισμένες περιοχές.

Ιδιοκτησία δεν υπάρχει, ακριβώς υπό την έννοια όπως την αναλύεις, παρά, το μόνο που έχει νόημα, είναι το τι κάνει κανείς, καθημερινά, με αυτά στα οποία έχει επιρροή προσωρινή. Εν τω μεταξύ, αν μπει κανείς απρόσκλητος στο χωράφι σου μπορείς να του την φέρεις πηγαίνοντας εσύ αλλού και βρίσκοντας για σένα πολύ καλύτερο από το προηγούμενο.

Από μια άποψη, η συζήτησή σας γυρνάει γύρω από τις αντιλήψεις σχετικά με τις έννοιες σταθερότητα και στασιμότητα, και την έννοια της αξίας.

Τζων Μπόης είπε...

Δημήτρη, όλες οι συζητήσεις γύρω από τις Αξίες του καθενός κινούνται, τελικά.
Αν κάποιος θέλει να σεβαστεί τον κόπο του όμως, αν θέλει να συσσωρεύσει πλούτο στον εαυτό και στα παιδιά του, αυτός ο πλούτος θα πρέπει να αφορά μόνο άυλα αγαθά, να αφορά την απόκτηση γνώσης και δεξιοτήτων.
Το να κληροδοτήσεις στα παιδιά σου ακίνητα ή να στοχεύεις εσύ σε κάτι τέτοιο μου φαντάζει μια απίστευτη ματαιότητα την οποία μπορώ να κατανοήσω για εκείνες τις προηγούμενες γενιές Ελλήνων που έζησαν κάτω από πολύ αντίξοες και ευμετάβλητες συνθήκες.
Όσο κι αν οι συνθήκες παραμένουν αντίξοες, η πείρα δείχνει ότι εάν θες να απλώσεις τα πόδια και το πνεύμα σου λίγο πιο πέρα από τα σύνορα των Ευζώνων και της Κακαβιά θα πρέπει να δεις τη ζωή σου λίγο διαφορετικά, πιο ανοικτά, με λιγότερα βαρίδια και απόψεις πέρι ιδιοκτησίας.
Βέβαια, αυτά τα αντιλαμβάνεσαι με την πάροδο των χρόνων, όταν είσαι 20 νομίζεις ότι το ταξίδι είναι ατέλειωτο και η έννοια της σταθερότητας έχει άλλη αξία σε σχέση με τις ηλικίες των 40, 50, 60 και βάλε...το ταξίδι και τότε συνεχίζεται, αλλά κάπου στο βάθος βλέπεις ή διαισθάνεσαι πιο έντονα ότι υπάρχει κάποια ξέρα στην οποία κάποτε θα προσαράξεις...
Κάπως έτσι συνδέεται και το πεπερασμένο της ύπαρξης με την άποψη περί κατοχής ιδιοκτησίας.

thinks είπε...

Ωραία λεγμένο, και πράγματι αυτά που έχουν αξία να μεταδώσουμε στα παιδιά μας είναι η γνώση του πως να ζουν εξαρτώμενοι μόνο από τον εαυτό τους.

Υπάρχει βέβαια η πολύ ορθή δικαιολογία των παλαιότερων αντίξοων συνθηκών για τις υπερβολές της Ελληνικής νοοτροπίας. Παρεμφερέστατες όμως αντιξοότητες σε γείτονες λαούς κάνουν τους μεν Ιταλούς να σε θεωρούν σπάταλο αν αφήσεις ένα σπυρί ρύζι στο πιάτο σου και τους δε Έλληνες να σε θεωρούν "πεινασμένο" αν δεν αφήσεις 2-3 μπουκιές λέγοντας στην ομήγυρη "Δεν αντέχω άλλο! Έχω σκάσει!" καθώς χαϊδεύεις το στομάχι σου... Στην Αμερική βέβαια καθώς περπατάμε στο δρόμο πετάμε το μισό τσηζμπέργκερ στα σκουπίδια χωρίς να το σκεφτούμε και τρέχουμε να δούμε τι ενδιαφέρον δείχνει ξαφνικά η τεράστια οθόνη στον δέκατο όροφο του ουρανοξύστη στην άλλη άκρη της πλατείας.

Καταλαβαίνω το σκεπτικό της προσάραξης σε κάποια ξέρα όταν δεν είσαι πια 20, αλλά από τα 40 μου ήμουνα ειλικρινά έτοιμος να τελειώσω όταν δεν θα μπορώ πια να κολυμπώ άλλο. Και αυτό με βοηθάει να κολυμπώ καλύτερα γιατί δεν ελπίζω σε ξέρα :-) ούτε ενδιαφέρομαι για το μήκος του χρόνου μα για την ποιότητά του -αλλά αυτό είναι παραδεκτό ως εντελώς υποκειμενικό και προσωπική κοσμοθεωρία για μένα.

Τζων Μπόης είπε...

Πάντως προτιμώ το ιταλικό και ελληνικό στυλ στο θέμα του τραπεζιού, παρά κάποιες άλλες νοοτροπίες στις οποίες η έννοια "σου κάνω το τραπέζι" είναι άγνωστη, άσε που όταν βγεις έξω να φας, μετράνε τα σεντς που θα πληρώσουν ανάλογα με τις μπουκιές που έφαγες!
Ας χρεοκοπήσουμε λοιπόν αμφότεροι αλλά με το αίσθημα της γενναιοδωρίας χορτάτο :)

Θεία Λένα είπε...

Ο Ελληνας είναι καχύποπτος απο τη φύση του και αρκετά φοβισμένος ως πρός το καινούργιο. Ο συντηρητισμός του είναι η πηγή της ηλιθιότητάς του. Αυτά μας κάνουν χειραγωγίσιμους και κατακριτέους απο άλλους λαούς που δεν κυττάνε το χρώμα ή την εθνικότητα του ανθρώπου φροντίζουν να ενσωματώσουν όσους θέλουν να γίνουν ένα με τους γηγενείς, αντί να τους μισούν, προσβάλουν ή στέλνουν Χρυσ-αλήτες να τους σπάσουν στο ξύλο. Ολες αυτές οι συμπεριφορές αποδεικνύουν περίτρανα το προβληματικό μας χαρακτήρα που πάει πρός τα πίσω.

Λυπηρό αυτό που σου συνέβει στο Δημοτικό. Λές και ήσουνα παιδί άλλου θεού, χωρίς δικαιώματα. Ευτυχώς απ'οσο ξέρω στα σχολεία οι δάσκαλοι δεν είναι τόσο ρατσιστές όσο παλιά (αυτά τα λένε τα εγγόνια μου).

Τζων Μπόης είπε...

Θεία Λένα, το κακό είναι ότι, παρά το γεγονός ότι ο Έλληνας ανοίχτηκε τα τελευταία χρόνια, με ταξίδια και επαφές στο εξωτερικό, η κατάσταση στη χώρα δεν βελτιώθηκε στο θέμα της ξενοφοβίας.

tzimis είπε...

Σε τελική ανάλυση, ακόμη και τα ψυχολογικά και τα διανοητικά χαρακτηριστικά του καθενός είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα DNA. Αν ο άλλος γεννήθηκε με πολύ χαμηλή νοημοσύνη, τι να κάνει; Χρειάζεται κατανόηση.

Από την άλλη δεν καταλαβαίνω αυτούς που δήθεν είναι εναντίον του ρατσισμού, αλλά συνεχώς λένε "ο Έλληνας έτσι, κι ο Έλληνας αλλιώς". "Ο Έλληνας είναι ρατσιστής." "Ο Έλληνας είναι συντηρητικός".

Ποιος είναι αυτός ο Έλληνας; Και σε σχέση με ποιον είναι συντηρητικός ή ρατσιστής; Είστε σίγουροι ότι ισχύουν αυτές οι γενικεύσεις και δεν είναι τα κόμπλεξ όσων τα γράφουν αυτά;

Ο Λεπέν έπαιρνε 17% πολύ πριν την ΧΑ, οι Άγγλοι τσάκισαν την Αφρική, οι Ισπανοί την Ν. Αμερική, οι Γερμανοί έσφαξαν τους Εβραίους και οι Τούρκοι τους Αρμένιους. Στις ΗΠΑ σήμερα οι συνοικίες των μαύρων με τις συνοικίες των λευκών είναι η μέρα με τη νύχτα.

Μετά από 5 χρόνια συνεχούς πτώσης και μαύρης απελπισίας, πάλι καλύτερα φερόμαστε από όλους αυτούς. Αν κάποιος από τους παραπάνω λαούς περνούσε αυτά που περνάμε, θα είχαμε τρίτο παγκόσμιο (που λέει ο λόγος).