Wir haben hier ein Problem

Διαβάζω για τους βάρβαρους Γερμανούς, για τους τεμπέληδες Έλληνες, για τους χαζοχαρούμενους Αμερικανούς, για τους αγενείς Γάλλους, για τους τσιγγούνηδες Ολλανδούς κι άλλα τέτοια και μάλιστα από σοβαρούς κατά τα άλλα ανθρώπους και κουνάω το κεφάλι.

Σήμερα στο μετρό άκουσα και το στερεότυπο για τα αδέρφια μας τους Σέρβους...

Νομίζω ότι το όραμα της ενωμένης Ευρώπης, κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ, θα παραμείνει όραμα.

Στην Ευρώπη και μέχρι πριν από κάποιες δεκαετίες σκοτωνόμασταν μεταξύ μας, κάποια στιγμή τα βρήκαμε, κάναμε μιαν οικονομική κολλεγιά, φτιάξαμε κι ένα κοινό νόμισμα αντίβαρο του δολαρίου, αρχίσαμε να μιλάμε με ωραίες εκφράσεις για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά παράλληλα και πίσω από τα αόρατα πλέον σύνορα, ο καθένας κρατάει για λογαριασμό του την δική του εκδοχή για τα ιστορικά γεγονότα, μένει ταμπουρωμένος πίσω από εθνοτικές ιδεοληψίες και στερεότυπα και βλέπει τον γείτονά του με μισό μάτι.

Πριν χρόνια διάβασα το συλλογικό έργο, «Οι Ευρωπαίοι», το οποίο είχαν επιμεληθεί οι Αρβελέρ κι ο Maurice Aymard, το οποίο αναζητούσε την έννοια της Ευρώπης, όχι μέσα στην ύπαρξη των κρατών-εθνών, αλλά βαθιά μέσα στην ψυχή των ίδιων των Ευρωπαίων, σε έναν χώρο ο οποίος απέκτησε υπόσταση από την ορθολογισμό της αρχαίας ελληνικής διανόησης, τη ρωμαϊκή νομοθετική συγκρότηση και την πνευματικότητα η οποία προέκυψε μέσα από τον χριστιανισμό.

Όλα καλά ως εδώ, μετά από χρόνια όμως κατάλαβα ότι όλα αυτά τα οποία θεωρητικά ή και πρακτικά ενώνουν τους Ευρωπαίους είναι λίγα μπροστά σε έναν παράγοντα ο οποίος μάλλον έχει υποεκτιμηθεί. Ο παράγοντας αυτός είναι η γλώσσα.

Στην Ευρώπη οι ζωντανές ομιλούσες γλώσσες είναι δεκάδες, σχεδόν κάθε κράτος μιλά και από τουλάχιστον μία δική του.

Η γλώσσα όμως μάθαμε από το σχολείο ότι αντανακλά την ψυχή ενός λαού κι όταν δεν μπορείς να καταλάβεις τη γλώσσα του άλλου, δεν μπορείς να καταλάβεις και την ψυχή του, αν όμως δεν καταλάβεις την ψυχή του δεν θα μπορέσεις και να συνεννοηθείς.

Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να συννενοηθούμε μεταξύ μας είναι τα αγγλικά, μια γλώσσα ξένη για τους περισσότερους. Όσο καλά κι αν γνωρίζεις τα αγγλικά, βάλε έναν Έλληνα να μιλήσει σε αυτή τη γλώσσα και να συνεννοηθεί με έναν Γερμανό, έναν Πορτογάλλο με έναν Λετονό, έναν Φινλανδό με έναν Ιταλό, έναν Σλοβένο με έναν Ολλανδό και πάει λέγοντας. Ουδείς έχει τα αγγλικά ως μητρική γλώσσα, αλλά και πέρα από αυτό, θα μιλήσουν τα ψυχρά αγγλικά της διεκπεραίωσης κι όχι τη γλώσσα  της ψυχής.

Χαμένοι στην κάθε λογής μετάφραση.

Θα ακούμε τα σκληρά σύμφωνα των γερμανικών και δήθεν θα ανατριχιάζουμε από τη σκληρότητα της γλώσσας αυτής η οποία αντανακλά την γερμανική ψυχή, δεν θα είμαστε όμως σε θέση να διαβάσουμε την ποίηση στην «Ντροπή της Ευρώπης» του Γκύντερ Γκρας, από το πρωτότυπο.

Αν δεν γίνει προσπάθεια από τους Ευρωπαίους να μάθει ο ένας τη γλώσσα του άλλου, τότε θα είμαστε πάντα χαμένοι στις μεταφράσεις και στα στερεότυπα τα οποία έχουν ριζώσει μέσα μας.

Δεν αρκούν πλέον τα αγγλικά, έχουν εξαντλήσει την δυναμική τους.

Αν είναι κάτι το οποίο συμβουλεύω τα νεότερα παιδιά είναι να μάθουν όσο γίνεται πιο καλά, όσες πιο πολλές γλώσσες μπορούν, ας μην σπουδάσουν κάτι άλλο, ας μην κάνουν οτιδήποτε άλλο, μπορούν όμως να μάθουν να μιλούν πολύ καλά από δέκα γλώσσες ο καθένας;

Μόνο έτσι θα μπορέσουμε κάποια στιγμή να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον, τότε είναι που θα πέσουν τα τείχη, τότε και μόνο τότε η ιδέα μιας ενωμένης Ευρώπης θα γίνει πραγματικότητα κι όχι μέσα από την ευλαβική τήρηση οικονομικών κριτηρίων, μόνο όταν μιλήσεις τη γλώσσα του άλλου, όταν διαβάσεις την ποίηση και την λογοτεχνία του, τα πνευματικά του έργα, τότε θα καταλάβεις την ψυχή του και θα μπορέσεις να συννενοηθείς, αλλιώς… 

Wir haben hier ein Problem!