Istanbul - Ορχάν Παμούκ

“...γιατί τίποτα δεν είναι τόσο καταπληκτικό όσο η ζωή. Εκτός από το γράψιμο.
Ναι, βέβαια, εκτός από το γράψιμο, τη μόνη παρηγοριά”.

Ορχάν Παμούκ, Τούρκος συγγραφέας, υποψήφιος φέτος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

“Istanbul. Πόλη και αναμνήσεις”, το τελευταίο του βιβλίο.
Η Πόλη ξανασυστήνεται...
...ένας περίπατος στα λιθόστρωτα σοκάκια και στους μαχαλάδες της, μια περιήγηση στα “γιαλί”, τα υπό εξαφάνιση ξύλινα αρχοντικά της, στα κονάκια των πασάδων, στους βρώμικους δρόμους της, στα πλοία που διασχίζουν το Βόσπορο, μια ακροβασία ανάμεσα στην ιστορία και την καθημερινότητά της.

Το διάβασα πρόσφατα. Δεν ξέρεις που να το κατατάξεις.
Δοκίμιο; Προσωπικό Ημερολόγιο; Μυθιστόρημα; Οδηγός Πόλης; Ιστορικό διήγημα; Πραγματεία; Τίποτα από όλα αυτά αλλά κι όλα αυτά μαζί στις κατάλληλες δόσεις.
Η Πόλη αλλάζει, διαμορφώνεται μαζί με την ίδια τη ζωή του συγγραφέα.
Μια γραφή “έντιμη”. Δεν προσπαθεί να διαφημίσει την πόλη, να την ωραιοποιήσει, απλά προβάλλει καθημερινά στιγμιότυπα ζωής τα οποία συνθέτουν την καθημερινότητά της.
Μια γραφή μελαγχολική, διαχειρίζεται με τρυφερότητα την απώλεια της φυσιογνωμίας της, τη θλίψη μιας αυτοκρατορίας που βούλιαξε, την προσπάθεια του γρήγορου εκδυτικισμού της και την αλλαγή του ψυχισμού της ίδιας, των ανθρώπων της καθώς και του ίδιου του συγγραφέα.
Δε διολισθαίνει στην αφέλεια και στην παιδικότητα που απορρέουν από τη νοσταλγία του παλιού μεγαλείου, δεν προσπαθεί να προσαρμοστεί στα τουριστικά γούστα ενός Δυτικού αναγνώστη, δεν περιέχει τίποτα το εξωτικό, το οριεντάλ, λατρεύει την μελαγχολία της κι εκείνη την ασπρόμαυρη αίσθηση που κρύβει μέσα της μια ευδιάκριτα θλιμμένη γοητεία.
Ένα ασπρόμαυρο άλμπουμ με φωτογραφίες, μια μυρωδιά υγρασίας, μούχλας και ξύλου καθώς τριπώνουμε στα ξεφτισμένα ξύλινα αρχοντικά της.
Η αφήγηση βελούδινη, τρυφερή και γλυκιά, ίδια με την αίσθηση που αφήνουν τα πλοία που περνούν το Βόσπορο μια συνεφιασμένη χειμωνιάτικη μέρα λίγο πριν την άνοιξη...