Μισοί αποχαιρετισμοί

Λίγο πριν κλείσω τον υπολογιστή ήρθε το email ενός συναδέλφου ο οποίος ανακοίνωνε και ηλεκτρονικώς πλέον, την αποχώρησή του. Το email ήταν αυτό που λέμε σεμνό και ταπεινό, formal, ήταν απαλλαγμένο από συναισθηματικές φορτίσεις, απλά ευχαριστούσε για την μέχρι σήμερα (έστω χτες) συνεργασία μας.

Με φιλικούς χαιρερισμούς. Όνομα.Τέλος. Αυτός αποχωρούσε πραγματικά.

Όλα αυτά τα χρόνια έχω λάβει διάφορα farewell emails κι από αυτά τα περισσότερα έχουν μια συναισθηματική φόρτιση. Ο αποχωρήσας, όχι μόνο ευχαριστεί τον κόσμο με τον οποίο συνεργάστηκε, αλλά συνήθως δηλώνει και την στεναγχώρια του για την αποχώρηση, σε μερικές δε περιπτώσεις έχω διαισθανθεί μέχρι και συναισθήματα συντριβής! Άλλοι πάλι δηλώνουν πόσο τυχεροί στάθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στην εταιρεία και άλλοι για το πόσα πολλά έμαθαν, πόσες πολύτιμες εμπειρίες και φιλίες απέκτησαν (που μπορεί να είναι κι έτσι), μιλούν για ένα υπέροχο ταξίδι κι ότι πραγματικά πιστεύουν, μα τι λέω! επιθυμούν και θα επιδίωκαν κι από πάνω και μια εκ νέου συνεργασία με τα ίδια πρόσωπα σε κάποια άλλη συγκυρία στο μέλλον. 

Μα αν ήταν τόσο ωραία τα πράγματα κι αγαπηθήκαμε όλοι τόσο πολύ, γιατί καλέ μου άνθρωπε να φύγεις και να αποχωριστούμε; Κάτσε εδώ που είσαι να χαιρόμαστε εμείς εσένα κι εσύ εμάς και να μην στεναγχωριέσαι!

Ως παλιά καραβάνα στους γκρίζους εργασιακούς χώρους ξέρω ότι αν μπορούσε ο ένας να βγάλει το μάτι του άλλου θα το έκανε....κι όχι απλά θα το έκανε αλλά και το έχει κάνει μεταφορικά. Τρικλοποδιές, ίντριγκες, βυζαντινισμοί κι ένα σωρό άλλα παρόμοια έχουν βρει πεδίο δράσης λαμπρό στους εργασιακούς χώρους και δη τους ανταγωνιστικούς.

Το πιο ενδιαφέρον στα emails αποχαιρετισμού είναι η αποθησαύριση ρίσεων μεγάλων αντρών ή και γυναικών και δη λογοτεχνών, οι οποίες συνήθως ταιριάζουν και γάντι με τα γραφόμενα ώστε να υπερτονίσουν το νόημα της συνέχειας και της αλλαγής, ως τις βαθύτερες ανάγκες οι οποίες ωθούν τον εργαζόμενο να αποχωρήσει, αλλά και για να αφήσουν ενίοτε και αιχμές για τα όσα τους πίκραναν και τους πόνεσαν. 

Η δεξαμενή ρίσεων μεγάλων αντρών προς χρήση σε τέτοια emails είναι πραγματικά ανεξάντλητη και η επιλογή τους χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητα του συντάκτη του μηνύματος. Έχω διαβάσει από Κοέλιο (αυτό με το σύμπαν παίζει στανταράκι) μέχρι και Γκαίτε, Καζαντζάκη, Καμύ (!), Τσώρτσιλ, κάποιους συγγραφείς που ίσως να τους ξέρουν κάποιοι, μπορεί και η μάνα τους, εγώ πάντως τους αγνοώ, παροιμίες και δη κινέζικες, οι ελληνικές δεν είναι πιασιάρικες για email, εδώ μιλάμε για corporate πράγματα, τι να μας πει η ελληνική ραχούλα και εσχάτως διάβασα και ένα απόσπασμα από ποίημα της Δημουλά. Ομολογώ δεν το κατάλαβα με τόση λεκτική κατασκευή, αλλά δεν ήταν αυτό και το ζητούμενο. 

Βέβαια, το καλύτερο ως τώρα μήνυμα αποχαιρετισμού το είχα διαβάσει από πρώην συνάδελφο ο οποίος έκρινε σκόπιμο να μεταφράσει αυτούσιο από τα αγγλικά στα ελληνικά ένα υπόδειγμα αποχαιρετισμού από εκείνα που μπορείς πολύ εύκολα να αλιεύσεις από το ίντερνετ. Πόσο  ντροπιαστικό όμως ήταν όταν κάποιος άλλος άσπονδος συνάδελφλός του το ανακάλυψε και προώθησε το ελληνικό κείμενο μαζί με το αγγλικό, τονίζοντας παράλληλα και τα συντακτικά λάθη!

Είναι γεγονός ότι τα πιο πολλά από αυτά τα emails της τελευταίας μέρας φέρουν μια συναισθηματική φόρτιση η οποία είναι τόσο μεγάλη όσα και τα χρόνια που έχει ο εργαζόμενος στην ίδια εταιρεία. Συνήθως εκείνοι οι οποίοι φεύγουν μετά από βραχύ χρονικό διάστημα παραμονής στον εργοδότη τους δεν έχουν αποκτήσει το λεγόμενο bonding με την εταιρεία και τους ανθρώπους της, οπότε γλυτώνουν κι εκείνοι το ψάξιμο στο ίντερνετ για φρέσκα τσιτάτα, αλλά και οι υπόλοιποι από την ανάγνωση μάλλον αμήχανων μηνυμάτων. 

Οι αποχαιρετισμοί όμως θέλουν κι αυτοί μια μαεστρία. Όσο τους παρατηρείς, τόσο περισσότερο νιώθεις ότι αυτός που αποχαιρετά, δεν χαιρετά ακριβώς τους άλλους επειδή ο ίδιος αποχωρεί, αλλά πιο πολύ χαιρετά κάτι που ο ίδιος αφήνει πίσω του, ίσως και κάτι από τον ίδιο. Μια αποχώρηση μισή.

Φέτος το καλοκαίρι είδα ένα νέο ζευγάρι να αποχαιρετά το νησί κουνώντας τα χέρια ψηλά καθώς το καράβι ξεμάκραινε από το λιμάνι. Έτυχε να ακούσω να γκρινιάζουν για την πολυκοσμία, για τις ακριβές τιμές, για το κακό σέρβις, για την απαράδεκτη πλέον πρακτική να κάνεις κράτηση ακόμα και την ξαπλώστρα στην παραλία και τόσα άλλα, μάλλον φαίνονταν ότι δεν είχαν και τόσο πολυχαρεί τις διακοπές τους.

Μόλις όμως το καράβι ξεμάκραινε, η μελαγχολία είχε ζωγραφιστεί στα πρόσωπά τους καθώς κοιτούσαν πίσω και ήταν σαν να διάβασα στα μάτια τους ένα email αποχαιρετισμού της τελευταίας μέρας, ευχαριστίες, συναισθηματικά φορτία, κάτι αδιόρατα ασαφές ανάμεσα στην στεναγχώρια και στην ανακούφηση, στη νοσταλγία, στην χαρά και στην πίκρα, δεν ήξερα αν όλα αυτά είχαν προέλθει από την διάψευση ελπίδων για τις διακοπές τους στις οποίες είχαν επενδύσει για λίγο περισσότερη ξεγνοισιά από εκείνη που βρήκαν, ή από το άγχος της επιστροφής κι ένιωσα τότε ότι μάλλον δεν αποχαιρετούσαν το νησί επειδή εκείνοι έφευγαν, αλλά περισσότερο χαιρετούσαν τις στιγμές που άφηναν πίσω τους, κάτι από εκείνους. Μια αποχώρηση μισή. 

Έμεινα στην κουπαστή και κοιτούσα το νησί απέναντι κι ένα Blue Star να μας προσπερνά. Δεν ήθελα να αποχαιρετήσω ούτε το νησί ούτε και τους ανθρώπους που άφηνα πίσω. Ουδέποτε συμπάθησα τους αποχαιρετισμούς, μοιάζουν με θάνατο, τους αποφεύγω, στην πραγματικότητα δεν αποχαιρέτησα ούτε καν εκείνους που χάθηκαν οριστικά από τη ζωή μου, ούτε όταν έφευγα εγώ από κάτι, ίσως να πιστεύω ότι οι αποχαιρετισμοί είναι μάλλον ανούσιοι, δεν χάνεσαι με κανέναν αν δεν το θες πραγματικά, δεν αποχαιρετάς κανένα μέρος που δεν θες να ξαναδείς. 

Το νησί θα παραμένει εκεί και μετά από εμάς τους ταξιδιώτες και ίσως κάτι που αφήσαμε πίσω μας, το ίδιο και οι συνάδελφοι, οι άνθρωποι με τους οποίους πορευόμαστε στη ζωή, είτε ως φυσική παρουσία είτε ως ανάμνηση, οι στιγμές μόνο αλλάζουν, επαναπροσδιορίζονται, άλλωστε o πραγματικός κι οριστικός αποχαιρετισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο χαιρετισμός τη στιγμή που εμείς φεύγουμε κι όχι ο χαιρετισμός της στιγμής που ξεμακραίνει...